Brr… onkruid! Maar welke soorten zijn er eigenlijk? Welke zijn erg lastig of hardnekkig en welke komen het meest voor in ons land en klimaat? Bekijk ons overzicht met onkruiden en leer ze eenvoudig te herkennen. Zo kan je ze op tijd verwijderen, voordat ze je tuin helemaal overnemen.
Wat voor soorten onkruid zijn er?
Onkruid is in te delen in verschillende groepen, op basis van groeiwijze, levensduur en plaats van voorkomen:
Eenjarig onkruid
Groeit, bloeit en sterft af binnen één groeiseizoen. Denk aan vogelmuur en straatgras.
Meerjarig onkruid
Komt elk jaar weer (sterker) terug, vaak met stevige wortels. Denk aan zevenblad, heermoes en distels.
Wortelonkruid
Groeit terug uit wortelresten en delen, waardoor het zich snel verspreid. Bijvoorbeeld haagwinde, kweekgras en paardenbloem.
Zaadonkruid
Verspreid zich via talloze zaden. Bijvoorbeeld straatgras en het wilgenroosje.
Invasieve exoten
Exoten die de inheemse soorten verdrukken en zich agressief verspreiden. Denk aan Japanse duizendknoop, waterpest en reuzenberenklauw.
Hoe kan je onkruid herkennen?
Onkruid is een ongewenste plant, op een ongewenste plek in je tuin. Soms is onkruid lastig te herkennen, vooral in het voorjaar. Het helpt als je de gewenste planten in je tuin herkent, of de plek hiervan. Je ziet dan sneller wat onkruid is. Er zijn veel verschillende soorten onkruid, elk met hun eigen kenmerken.
Lees meer over onkruid voorkomen en bestrijden
Onkruid overzicht
Hieronder een korte beschrijving van bekende en beruchte onkruid soorten, met foto’s ter herkenning. Bekijk ook de Onkruid Top 20, voor de soorten onkruid waar tuinliefhebbers zich het meest aan ergeren.
Is dit haagwinde?
Haagwinde (Calystegia sepium) is een snelgroeiende, klimmende plant die vaak voorkomt langs hagen, sloten en in tuinen. Je herkent haagwinde aan de grote, witte of roze trechtervormige bloemen en de hartvormige bladeren. Deze plant is lastig en vervelend in de tuin omdat hij zich via ondergrondse wortelstokken snel en diep verspreidt. Zelfs kleine wortelrestjes kunnen weer uitgroeien, waardoor hij moeilijk volledig te verwijderen is. Bovendien groeit haagwinde snel over andere planten heen, waardoor deze verstikt raken en minder licht en ruimte krijgen. Zo kan haagwinde andere planten overwoekeren, hun groeiruimte en voedingsstoffen wegnemen en zo het evenwicht in de tuin verstoren.
Is dit zevenblad?
Zevenblad (Aegopodium podagraria) is een snelgroeiend, kruidachtig plantje dat vaak voorkomt in tuinen, vooral in schaduwrijke en vochtige plekken. Je herkent zevenblad aan de drieledig samengestelde bladeren die lijken op kleine handjes, en de kleine witte bloemen die in schermvormige trossen staan. Zevenblad is lastig en vervelend omdat het zich via ondergrondse wortelstokken snel uitbreidt en wortelstokken ook diep kunnen liggen. Hierdoor is het moeilijk om helemaal te verwijderen. Daarnaast groeit het dicht en snel, waardoor het andere planten kan overwoekeren, hun groeiruimte en voedingsstoffen wegneemt, en zo het evenwicht in de tuin verstoort.
Is dit heermoes of paardenstaart?
Heermoes (Equisetum arvense), ook wel paardenstaart genoemd, is een vaste, kruidachtige plant die vooral voorkomt op vochtige, voedselarme grond in tuinen en op graslanden. Je herkent heermoes aan de rechtopstaande, holle stengels met duidelijke knopen en het kenmerkende, borstelige uiterlijk. Heermoes is vervelend in de tuin omdat hij zich via ondergrondse wortelstokken en wortelstokken snel en diep verspreidt. Deze wortels zijn taai en moeilijk te verwijderen, waardoor de plant hardnekkig terugkomt. Bovendien groeit heermoes snel en kan hij andere planten overwoekeren door ze het licht en voedingsstoffen te ontnemen, wat het evenwicht in de tuin verstoort.
Is dit Japanse duizendknoop?
Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) is een snelgroeiende, invasieve exoot afkomstig uit Azië. Je herkent deze plant aan de dikke, holle stengels met bruine strepen, grote hartvormige bladeren en kleine witte bloemen die in trossen bloeien. Japanse duizendknoop is erg vervelend in de tuin omdat hij zich via krachtige, ondergrondse wortelstokken snel en diep verspreidt. Hierdoor is hij extreem moeilijk te bestrijden en kan hij muren, funderingen en andere structuren beschadigen. Bovendien overwoekert hij inheemse planten en bedreigt zo de biodiversiteit en het evenwicht in de tuin.
Is dit kweekgras?
Kweekgras (Elymus repens), ook wel bekend als gewoon kweek of kweekgras, is een snelgroeiend gras dat veel voorkomt in tuinen, weilanden en langs wegen. Je herkent kweekgras aan de lange, smalle bladeren en de opvallende, borstelige aren die boven de planten uitsteken. Het is een lastig onkruid omdat het zich via lange ondergrondse wortelstokken (rhizomen) snel verspreidt. Deze wortels zijn taai en moeilijk volledig te verwijderen, waardoor kweekgras snel terugkomt. Het kan andere planten overwoekeren, waardoor ze minder ruimte en voedingsstoffen krijgen, wat de groei van gewenste planten in de tuin belemmert.
Is dit vogelmuur?
Vogelmuur (Stellaria media) is een laagblijvend, snelgroeiend onkruid dat vaak in tuinen, borders en op vochtige plekken voorkomt. Je herkent vogelmuur aan de kleine, stervormige witte bloemen met vijf smalle kroonblaadjes die eruitzien alsof ze tien zijn, en de zachte, lichtgroene blaadjes. Vogelmuur is vervelend omdat het zich snel verspreidt via zaad en de hele grond snel kan bedekken. Hierdoor kan het andere planten overwoekeren, waardoor ze minder licht, ruimte en voedingsstoffen krijgen. Bovendien kan vogelmuur in grote hoeveelheden de groei van gewilde planten verstoren en zo het evenwicht in de tuin verstoren.
Is dit akkerwinde?
Akkerwinde (Convolvulus arvensis) is een snelgroeiende, kruipende en klimmende plant die veel voorkomt in tuinen, akkers en langs wegen. Je herkent akkerwinde aan de kleine, trechtervormige bloemen die meestal wit of lichtroze zijn, en aan de langwerpige, spitse bladeren. Akkerwinde is lastig in de tuin omdat hij zich via lange, ondergrondse wortelstokken snel verspreidt. Deze wortels zijn sterk en moeilijk te verwijderen, waardoor de plant hardnekkig terugkomt. Daarnaast kan akkerwinde andere planten overwoekeren, waardoor ze minder ruimte, licht en voedingsstoffen krijgen, wat de groei van gewenste planten belemmert.
Is dit akkerdistel?
Akkerdistel (Cirsium arvense) is een meerjarige, stekelige plant die veel voorkomt op akkers, weilanden en in tuinen. Je herkent akkerdistel aan de doornige bladeren en stengels, en de paars-roze bloemen die in bolvormige bloemhoofdjes bloeien. Akkerdistel is lastig in de tuin omdat hij zich via diepe, uitgebreide wortelstokken snel en moeilijk te bestrijden verspreidt. De wortels maken het verwijderen lastig, omdat de plant snel weer uitloopt. Daarnaast kan akkerdistel andere planten overwoekeren, waardoor ze minder licht, ruimte en voedingsstoffen krijgen, wat het evenwicht in de tuin verstoort.
Is dit ridderzuring?
Ridderzuring (Rumex obtusifolius) is een meerjarige plant die vaak voorkomt in tuinen, weilanden en langs wegen. Je herkent ridderzuring aan de grote, brede bladeren met duidelijke nerven en de lange, rechtopstaande bloemstengels met kleine, groene tot roodbruine bloemen. Ridderzuring is lastig in de tuin omdat hij zich via diepe, dikke wortelstokken snel uitbreidt en moeilijk te verwijderen is. De wortels kunnen diep in de grond doorgroeien, waardoor de plant snel weer terugkomt. Bovendien kan ridderzuring andere planten overwoekeren, waardoor ze minder licht, ruimte en voedingsstoffen krijgen, wat de groei van gewenste planten belemmert en het evenwicht in de tuin verstoort.
Is dit brandnetel?
Brandnetel (Urtica dioica) is een meerjarige plant die vaak voorkomt in tuinen, bermen en op braakliggende terreinen. Je herkent brandnetel aan de scherpe, brandende haren op de stengels en bladeren, die bij aanraking een branderig gevoel veroorzaken. De bladeren zijn getand en eirond tot lancetvormig. Brandnetel is lastig in de tuin omdat hij zich via worteluitlopers snel uitbreidt en grote groepen kan vormen. Hierdoor kan hij andere planten overwoekeren, waardoor ze minder ruimte, licht en voedingsstoffen krijgen. Daarnaast maakt de brandharen het onaangenaam om de tuin te onderhouden. Hierdoor kan brandnetel het evenwicht en de biodiversiteit in de tuin verstoren.
Is dit perzikkruid of beklierde duizendknoop?
Persicaria lapathifolia (beklierde duizendknoop) is een rechtopstaande, eenjarige plant met smalle, lancetvormige bladeren die soms roodachtig gevlekt zijn, en een meestal ongevlekte stengel. De kleine roze tot roodbruine bloemen zitten in lange, slanke aren. Persicaria maculosa (perzikkruid) lijkt hier op, maar heeft vaak bredere bladeren met opvallende donkere vlekken en een roodgevlekte stengel. Ook deze plant bloeit met roze tot roodbruine bloemen in lange aren. Beide planten verspreiden zich snel via zaden en kunnen als onkruid in tuinen en akkers voorkomen.
Is dit weegbree?
Weegbree (Plantago major) is een laagblijvende, meerjarige plant die vaak voorkomt in tuinen, gazons, weilanden en langs paden. Je herkent weegbree aan de brede, ovale bladeren met duidelijke nerven die in een rozet groeien, en de smalle, rechtopstaande bloemaren met kleine, onopvallende bloemen.
Weegbree kan vervelend zijn in de tuin omdat hij zich gemakkelijk verspreidt via zaden en zich snel kan vestigen op open plekken. Hierdoor kan hij andere planten verdringen en de groei van gras of sierplanten belemmeren. Daarnaast is hij lastig volledig te verwijderen doordat hij diep wortelt, wat het onderhoud bemoeilijkt.
Is dit kleefkruid?
Galium aparine, ook wel kleefkruid of kleefnetel genoemd, is een eenjarige klimplant die veel voorkomt in tuinen, bosranden en braakliggende grond. Je herkent kleefkruid aan de dunne, vierkante stengels en kleine haakjes op bladeren en stengels, waardoor de plant gemakkelijk blijft plakken aan kleding, dieren en andere planten. De kleine witte bloemen bloeien in losse trosjes.
Kleefkruid is vervelend in de tuin omdat het snel groeit en zich over andere planten heen kan wikkelen, waardoor ze verstikt raken en minder licht krijgen. Bovendien verspreidt het zich makkelijk doordat het aan alles blijft kleven, waardoor het lastig is om het volledig te verwijderen en onder controle te houden.
Is dit klaverzuring?
Klaverzuring (Oxalis spp.) is een laagblijvend, vaak snelgroeiend plantje dat voorkomt in tuinen, gazons en op vochtige plekken. Je herkent klaverzuring aan de drie hartvormige blaadjes die lijken op klaver, en de kleine, meestal gele of witte vijfbladige bloemen.
Klaverzuring is vervelend in de tuin omdat het zich via ondergrondse bollen en zaden snel verspreidt. Het kan snel grote oppervlakten bedekken, waardoor het gras en andere planten verdringt en het moeilijk wordt om het te bestrijden. Bovendien kan klaverzuring de bodemstructuur veranderen en de groei van gewenste planten bemoeilijken. Vooral gehoornde klaverzuring (met drie kleine, hartvormige blaadjes, kleine gele bloemen en hoorntjesvormige zaaddozen) is een gehaat onkruid.
Is dit kroontjeskruid of tuinwolfsmelk?
Kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia) is een eenjarige plant uit de wolfsmelkfamilie. Je herkent kroontjeskruid aan zijn groene, stervormige bladeren en kleine geelgroene bloemen die in clusters groeien. De plant wordt meestal 10 tot 40 cm hoog en groeit vooral op akkers, bouwland en tuinen.
Kroontjeskruid (ook wel tuinwolfsmelk genoemd) is vervelend in de tuin omdat het zich snel via zaden verspreidt en dicht kan groeien, waardoor het jonge planten kan overwoekeren en de opbrengst van gewassen kan verminderen. Daarnaast bevat de plant een melkachtige, giftige sap dat huidirritatie kan veroorzaken, wat het omgaan met de plant onaangenaam maakt.
Is dit wilgenroosje?
Wilgenroosje (Epilobium) is een geslacht van snelgroeiende, meestal overblijvende planten die vaak in tuinen, bermen en langs waterkanten voorkomen. Een bekende soort is het reukeloos wilgenroosje (Epilobium angustifolium), maar er zijn ook kleinere soorten zoals klein hoefblad-wilgenroosje. Je herkent wilgenroosje aan de smalle, langwerpige bladeren en de vaak roze of paarse, vierdelige bloemen.
Wilgenroosje kan lastig zijn in de tuin omdat het zich via worteluitlopers en zaden snel verspreidt. Hierdoor kan het dicht groeien en andere planten verdringen door ze het licht, de ruimte en voedingsstoffen te ontnemen. Vooral in open en vochtige plekken kan het zich snel uitbreiden, waardoor het het evenwicht in de tuin verstoort.
Is dit robertskruid?
Robbertskruid (Geranium robertianum), ook wel stinkend ganzenvoet genoemd, is een snelgroeiende, eenjarige of overblijvende plant die vaak voorkomt in tuinen, bossen en op schaduwrijke plekken. Je herkent robertskruid aan de geveerde, dieprode tot groene bladeren en de kleine, roze tot paarse bloemen met vijf bloembladen.
Robbertskruid is vervelend in de tuin omdat het zich snel via zaad verspreidt en dicht kan groeien, waardoor het andere planten kan overwoekeren en verdringen. Daarnaast heeft het een sterke geur die sommige mensen onaangenaam vinden. Het is lastig te verwijderen omdat het zich snel herstelt na snoeien of uittrekken, waardoor het het evenwicht in de tuin kan verstoren.
Is dit speenkruid?
Speenkruid (Ficaria verna), ook wel klein speenkruid genoemd, is een laagblijvende, vroege voorjaarsbloeier die vaak voorkomt in tuinen, graslanden en langs houtwallen. Je herkent speenkruid aan de glanzende, hartvormige bladeren en de heldergele, stervormige bloemen die meestal in maart en april bloeien.
Speenkruid kan vervelend zijn in de tuin omdat het zich snel via wortelknolletjes verspreidt en grote oppervlakten kan bedekken. Hierdoor kan het gras en andere planten verdringen en het moeilijk maken om een goed onderhouden gazon of border te houden. Daarnaast sterft speenkruid in de zomer af, waardoor lege plekken kunnen ontstaan waar ander ongewenst onkruid zich kan vestigen.
Is dit straatgras?
Poa annua, ook wel bekend als gewoon straattgras of jaartjegras, is een eenjarige of soms kortlevende meerjarige grassoort die veel voorkomt in gazons, sportvelden, tuinen en op open, verstoorde grond. Je herkent Poa annua aan de fijne, lichtgroene blaadjes en de losse, pluimachtige bloeiwijze met kleine aren.
Poa annua is vervelend in de tuin omdat het zich snel via zaden verspreidt en gemakkelijk groeit op plekken waar gras zwak is of beschadigd. Het vormt vaak dichte, zachte pollen die andere grassoorten kunnen verdringen, wat leidt tot een ongelijkmatig gazon. Bovendien is Poa annua gevoeliger voor ziekten en slijtage, waardoor het de kwaliteit van het grasveld kan verminderen. Hierdoor is het lastig om onder controle te houden en kan het het evenwicht in het gazon verstoren.
Is dit reuzenberenklauw?
Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) is een indrukwekkende, snelgroeiende plant die kan uitgroeien tot wel 3 tot 5 meter hoog. Je herkent hem aan de grote, geveerde bladeren en de grote witte schermbloemen. De plant groeit vaak langs wegen, spoorlijnen en in natuurgebieden.
Reuzenberenklauw is zeer vervelend en gevaarlijk omdat zijn sap bij contact met huid en zonlicht ernstige brandwonden en blaren kan veroorzaken. Daarnaast verspreidt hij zich via zaden snel en overwoekert hij andere planten, waardoor hij het natuurlijke evenwicht verstoort. Het is een invasieve soort die moeilijk te bestrijden is en daarom als schadelijk onkruid wordt gezien.
Klaver in het gazon?
Witte klaver (Trifolium repens) is een laagblijvende, meerjarige plant die vaak voorkomt in gazons, weilanden en tuinen. Je herkent witte klaver aan de typische driebladige, donkergroene bladeren met vaak lichte vlekken en de ronde tuilen van kleine, witte bloemen die soms een roze gloed hebben.
Witte klaver is enerzijds geliefd omdat het de bodem verrijkt met stikstof, wat gunstig is voor gras en andere planten. Anderzijds kan het in gazons vervelend zijn omdat het zich snel verspreidt, dicht groeit en het gras kan verdringen. Dit zorgt soms voor een ongelijkmatig gazon en kan het maaien bemoeilijken. In sommige tuinen wordt witte klaver daarom als onkruid gezien.
Madeliefjes in het gazon?
Madeliefjes (Bellis perennis) zijn kleine, laagblijvende vaste planten die veel voorkomen in gazons, weiden en tuinen. Ze herken je aan de ronde, witte bloemblaadjes met een geel hartje in het midden. Madeliefjes bloeien het hele jaar door, vooral in het voorjaar en de zomer.
Madeliefjes kunnen vervelend zijn in het gazon omdat ze zich snel verspreiden via zaad en dicht op elkaar groeien. Hierdoor kunnen ze het gras verdringen en zorgen voor een oneffen, minder strak gazon. Ze zijn lastig volledig te verwijderen omdat ze diep wortelen en snel weer terugkomen, wat het onderhoud van het gazon bemoeilijkt.
Is dit paardenbloem?
Paardenbloem (Taraxacum officinale) is een veelvoorkomende, meerjarige plant die in bijna elke tuin, gazon en berm te vinden is. Je herkent paardenbloem aan de opvallende gele bloemen die uitgroeien tot witte, pluizige zadenbollen, en aan de getande, langwerpige bladeren die in een rozet aan de grond groeien.
Paardenbloem is vervelend in de tuin omdat hij zich snel via zaad verspreidt en makkelijk wortel schiet, waardoor hij andere planten kan overwoekeren. Door zijn diepe penwortel is hij bovendien lastig volledig te verwijderen. Hierdoor kan paardenbloem het gras en andere gewenste planten verdringen, wat het evenwicht en het uiterlijk van de tuin beïnvloedt.
Is dit riet?
Riet (Phragmites australis) is een hoge, grasachtige waterplant die veel voorkomt langs de oevers van vijvers, meren en sloten. Je herkent riet aan de stevige, holle stengels en de grote pluimen van fijne aren die boven het water uitsteken.
Riet is vervelend in vijvers omdat het zich snel en dicht kan uitbreiden via wortelstokken, waardoor het oevergebieden overneemt. Dit kan leiden tot minder ruimte voor andere waterplanten en dieren, en het belemmert de doorstroming van water. Bovendien kan riet de vijver ondieper maken door ophoping van plantenmateriaal, wat de waterkwaliteit negatief beïnvloedt. Het bestrijden van riet is lastig omdat de wortels diep en uitgebreid zijn.
Is dit waterpest?
Waterpest (Elodea canadensis) is een snelgroeiende onderwaterplant die veel voorkomt in vijvers, sloten en andere zoetwaterplassen. Je herkent waterpest aan de heldergroene, fijne bladeren die in kransen rond de stengels staan, en de lange, dunne stengels die zich gemakkelijk verspreiden.
Waterpest is vervelend in vijvers omdat hij zich razendsnel kan vermenigvuldigen en dicht onder het wateroppervlak groeit. Hierdoor kan hij andere waterplanten verdringen, het water dicht laten groeien en zuurstoftekort veroorzaken, wat schadelijk is voor vissen en andere waterdieren. Ook kan het bij elkaar klitten van waterpest het water minder aantrekkelijk maken en het onderhoud bemoeilijken.
